การถ่ายทอดเทคโนโลยีการย้อมสีเส้นไหมด้วยวัสดุจากธรรมชาติและการสร้างอัตลักษณ์ลวดลายบนผืนผ้าโดยชุมชนมีส่วนร่วม

     โครงการถ่ายทอดเทคโนโลยีการย้อมสีเส้นไหมด้วยวัสดุจากธรรมชาติและการสร้างอัตลักษณ์ลวดลายบนผืนผ้าโดยชุมชนมีส่วนร่วม มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาลวดลายผ้าไหมที่เป็นอัตลักษณ์ของกลุ่มทอผ้าไหมโดยชุมชนมีส่วนร่วม และถ่ายทอดเทคนิคการมัดและย้อมสีเส้นไหมด้วยวัสดุจากธรรมชาติให้แก่กลุ่มทอผ้าไหม ในพื้นที่อำเภอท่าตูมและอำเภอจอมพระ จังหวัดสุรินทร์ จำนวน 6 กลุ่ม ผลการดำเนินงาน คณะผู้ดำเนินงานได้ออกแบบพัฒนาลายผ้าที่เป็นอัตลักษณ์ร่วมกับสมาชิกของกลุ่มทอผ้า ได้ลายอัตลักษณ์ของกลุ่ม จำนวน 10 ลาย ได้แก่ ลายดอกกันเกรา ลายหัวใจตาโต ลายตาอุ่นตาโต ลายขอใจเชียงสง ลายขอคั่นหัวใจเชียงสง ลายขอคั่นครึ่งใจเชียงสง ลายแก้วโพธิ์ทอง ลายโฮลไตรโกนจรู๊ก ลายกล่อมไพร และลายปกาสะเดา 

     ดำเนินการอบรมให้ความรู้ในเรื่องการมัดลายและการย้อมสีเส้นไหมด้วยวัสดุจากธรรมชาติที่มีอยู่ในท้องถิ่น พบว่าผู้เข้าอบรมมีทักษะในการมัดลายและย้อมสีมากขึ้น สามารถมัดลาย ย้อมสี และทอเป็นผืนผ้าออกมาได้ใกล้เคียงกับลายที่ออกแบบขึ้น นอกจากนี้ยังสามารถประยุกต์ใช้สีย้อมจากธรรมชาติอื่น ๆ ร่วมด้วย ทำให้ได้ผ้าไหมที่มีสีหลากหลาย ประเมินความพึงพอใจของผู้ซื้อต่อผ้าไหมลายอัตลักษณ์ที่ได้พัฒนาขึ้น พบว่า ผู้ประเมินมีความพึงพอใจต่อผลิตภัณฑ์ผ้าไหมลายอัตลักษณ์ของแต่ละกลุ่มโดยรวมอยู่ในระดับพึงพอใจมาก ผู้ประเมินมีความพึงพอใจในด้านความสวยงามของลายผ้าไหม ความสอดคล้องของลายผ้ากับบริบทของชุมชน สีสันของลายผ้า ผู้ประเมินให้ความเห็นว่าลายผ้าไหมที่แสดงอัตลักษณ์ของชุมชน จะสร้างจุดเด่นและแรงจูงใจให้ซื้ออยากซื้อสินค้ามากขึ้น ประเมินความพึงพอใจในด้านราคาจากผู้ซื้อ พบว่า ผู้ประเมินมีความพึงพอใจที่จะซื้อผ้าไหมลายอัตลักษณ์ที่ย้อมด้วยสีเคมีและสีธรรมชาติแตกต่างกัน โดยส่วนใหญ่พึงพอใจที่จะซื้อผ้าไหมลายอัตลักษณ์ที่ย้อมด้วยสีเคมี ในราคา 2,000 - 2,500 บาท หากมีการทอเพิ่มหน้านางเข้าไปในผืนผ้าด้วย ผู้ประเมินพึงพอใจที่จะซื้อในราคา 2,300 - 2,700 บาท ผ้าไหมลายอัตลักษณ์ที่ย้อมด้วยสีธรรมชาติ ผู้ประเมินมีความพึงพอใจที่จะซื้อในราคา 2,700 - 3,000 บาท และหากมีการทอเพิ่มหน้านางเข้าไปในผืนผ้าด้วย ผู้ประเมินยินดีที่จะซื้อใน 3,000 - 3,500 บาท ผ้าไหมที่ย้อมด้วยสีธรรมชาติจะมีราคาสูงกว่าผ้าไหมที่ย้อมด้วยสีเคมี ประมาณ 1,000 - 1,500 บาท

     สรุป ผ้าไหมที่มีลวดลายที่แสดงเรื่องราว วิถีชีวิต สภาพแวดล้อม วัฒนธรรมท้องถิ่น ที่แสดงอัตลักษณ์ของชุมชน จะช่วยสร้างความแตกต่าง ไม่เหมือนใคร และช่วยสร้างความภาคภูมิใจให้กับคนในท้องถิ่นที่ได้มีผ้าไหมที่เป็นลายเฉพาะของตนทำให้ผู้ขายผ้าไหมสามารถนำเสนอขายสินค้าได้อย่างเข้าใจ คล่องแคล่วและชัดเจน ซึ่งจะเป็นแรงจูงใจให้ผู้ซื้อสนใจซื้อสินค้ามากขึ้น ผ้าไหมที่ย้อมด้วยสีธรรมชาติจะมีราคาจำหน่ายสูงกว่าสีเคมี ส่งผลให้ผู้ขายมีผลกำไรต่อผืนมากขึ้น เนื่องจากวัสดุย้อมจากธรรมชาติมีราคาไม่แพง บางชนิดสามารถหาได้ในท้องถิ่น บางชนิดใช้ย้อมซ้ำได้ ทำให้ลดต้นทุนการผลิตลง ส่งผลให้ผู้ขายมีกำไรมากขึ้น