ผ้าขิดมุกลายโบราณเป็นหนึ่งในผ้าที่ได้รับรางวัลชนะเลิศ ปี พ.ศ.2551 และได้รับการคัดเลือกจากคณะกรรมการส่งเสริมและรักษามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมประจำจังหวัดเลย ให้ขึ้นบัญชีรายการมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมประจำจังหวัดเลยประจำปี พ.ศ. 2560 โดยมีพื้นที่ปฏิบัติในกลุ่มวิสาหกิจชุมชนทอผ้าพื้นเมืองบ้านสูบหมู่ 4 ตำบลน้ำสวย อำเภอเมืองเลย จังหวัดเลย ผ้าทอลายโบราณที่ช่างฝีมือมีการสืบทอดมาจากบรรพบุรุษที่อพยพมาจากอาณาจักรล้านช้างเมืองหลวงพระบางมาตั้งถิ่นฐานชุมชนในเขตจังหวัดเลย การดำเนินการจัดกิจกรรมจัดการองค์ความรู้และถ่ายทอดภูมิปัญญาวัฒนธรรมการทอผ้าของท้องถิ่น จังหวัดเลย โดยเริ่มจาก 1) จัดตั้งศูนย์การเรียนรู้ ณ กลุ่มวิสาหกิจชุมชนทอผ้าพื้นเมือง บ้านสูบหมู่ 4 จำนวน 1 แหล่งการเรียนรู้ 2) จัดทำคู่มือการทอผ้าขิดมุกลายโบราณ ประกอบด้วยประวัติความเป็นมา วัสดุอุปกรณ์การทอผ้า ขั้นตอนการปั่นฝ้าย ขั้นตอนการเก็บตะกอ ขั้นตอนการเตรียมเส้นยืน ขั้นตอนการเตรียมเส้นพุ่ง ขั้นตอนการทอผ้าขิดมุกลายโบราณ จำนวน 100 เล่ม 3) จัดเตรียมวัสดุอุปกรณ์ จำนวน 10 ชุด 4) การจัดการองค์ความรู้และถ่ายทอดให้กับกลุ่มเป้าหมาย จำนวน 2 ระยะโดยการจัดกิจกรรมระยะที่ 1 ประกอบด้วย การใช้สีธรรมชาติในการย้อมผ้าและเทคนิคการย้อมสี จำนวนผู้เข้าร่วมอบรม 50 คน การเก็บลายผ้าโดยใช้ตะกอหลอก จำนวนผู้เข้าร่วมอบรม 20 คน การใช้อุปกรณ์การทอผ้าและการใช้ตะกอในการทอผ้าขิดมุกลายโบราณ จำนวนผู้เข้าร่วมอบรม 50 คน รวมผู้เข้าร่วมกิจกรรมระยะที่ 1 จำนวน 120 คน การจัดกิจกรรมระยะที่ 2 ประกอบด้วย การใช้อุปกรณ์ทอผ้าทอขิดมุกลายโบราณให้กับกลุ่มเป้าหมาย ได้แก่ วิสาหกิจชุมชนกกโพธิ์ทัย จำนวนผู้เข้าร่วมอบรม 10 คน กลุ่มแม่บ้านทอผ้าฝ้าย จำนวนผู้เข้าร่วมอบรม 20 คน กลุ่มพัฒนาอาชีพหัตถหวายและผ้าทอ จำนวนผู้เข้าร่วมอบรม 20 คน กลุ่มทอผ้าไหมบ้านหนองน้ำใส จำนวนผู้เข้าร่วมอบรม 10 คน รวมผู้เข้าร่วมกิจกรรมระยะที่ 2 จำนวน 60 คน มีการพัฒนาผลิตภัณฑ์ผ้าเบี่ยง ขิดมุกลายโบราณ และผ้าคลุมไหล่ ผลิตภัณฑ์ผ้าสำเร็จรูปต้นแบบ การวิเคราะห์ต้นทุนและจุดคุ้มทุนผ้าขิดมุกลายโบราณ วัสดุทำจากเส้นยืน-พุ่งด้วยด้ายหรือฝ้าย ต้นทุน 2,171 บาทต่อผืน ราคาขาย 2,500 บาทต่อผืน กำไร 329 บาทต่อผืน วัสดุที่ทำจากเส้นยืนด้วยไหมและพุ่งด้วยไหม ต้นทุน 6,553.07 บาทต่อผืน ราคาขาย 13,000 บาทต่อผืน กำไร 6,446.93 บาทต่อผืน วัสดุที่ทำจากเส้นยืนด้วยเส้นไหมและพุ่งด้วยดิ้นโลหะ ต้นทุน 7,619.75 บาทต่อผืน ราคาขาย 30,000 บาทต่อผืน กำไร 22,380.25 บาทต่อผืน 5) การติดตามผลการดำเนินกิจกรรม ผลิตภัณฑ์มียอดจำหน่ายมากกว่า 10 ผืน มีมูลค่ามากกว่า 300,000 บาท 6) สรุปการจัดการองค์ความรู้และถ่ายทอดภูมิปัญญาวัฒนธรรมการทอผ้าขิดมุกลายโบราณ การอนุรักษ์ไม่ให้ภูมิปัญญาการทอผ้าท้องถิ่นลายโบราณสูญหาย มีการถ่ายทอดความรู้สู่ช่างฝีมือหรือผู้ที่สนใจทำให้มีการสืบสานกรรมวิธีการแกะลาย การทอผ้าเพื่อรักษามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมและนำมาสร้างเป็นผลิตภัณฑ์ก่อให้เกิดรายได้กับชุมชน