โครงการวิจัย “การพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชนเชิงสร้างสรรค์ บนฐานทุนทางวัฒนธรรมชุมชน” เกิดขึ้นจากความต้องการนำทุนทางวัฒนธรรมของชุมชนที่มีคุณค่า มาสร้างมูลค่าเพิ่มทั้งทางเศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรม โดยอาศัยแนวคิดกระบวนการสร้างการมีส่วนร่วม ของศิลปิน ชุมชน หน่วยงานภาครัฐในพื้นที่และสถาบันการศึกษา โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อคัดเลือกผู้ประกอบการสินค้าเชิงวัฒนธรรมชุมชนที่มีศักยภาพ มาเข้ากระบวนการเรียนรู้ในการออกแบบเชิงสร้างสรรค์ และสร้างมูลค่าเพิ่มให้แก่สินค้าเชิงวัฒนธรรมในพื้นที่ เพื่อขยายฐานการตลาดให้แก่ผลิตภัณฑ์ชุมชน และศึกษาผลกระทบเชิงเศรษฐกิจและสังคมของโครงการฯ ผ่านผลตอบแทนการลงทุน (Return of Investment, ROI)
การดำเนินโครงการฯ กระทำใน 4 พื้นที่ ได้แก่ (1) กรุงเทพมหานครฯ (2) จังหวัดกาญจนบุรี (3) จังหวัดนครปฐม และ (4) จังหวัดสุพรรณบุรี วิธีการดำเนินงานเริ่มจากการรับสมัคร การคัดเลือกผู้ประกอบการที่มีทุนวัฒนธรรมหรือมีแนวคิดในการใช้ทุนวัฒนธรรมมาพัฒนาสินค้า แล้วจึงให้ผู้ประกอบการเข้ากระบวนการพัฒนาศักยภาพ ทั้งด้านแนวคิดธุรกิจ แนวคิดการออกแบบ เทคโนโลยีการผลิตเฉพาะด้าน การตลาด และทรัพย์สินทางปัญญา เพื่อเป็นการพัฒนาศักยภาพให้ผู้ประกอบการ และพัฒนาผลิตภัณฑ์เชิงวัฒนธรรม ทั้งนี้คณะผู้วิจัยได้ดำเนินการเก็บข้อมูลเพื่อทำการศึกษาผลกระทบเชิงเศรษฐกิจและสังคมของโครงการฯ ผ่านผลตอบแทนการลงทุน (Return of Investment, ROI)
กลุ่มเป้าหมายของโครงการฯ ได้แก่ ผู้ประกอบการใหม่ ผู้ประกอบการโอทอป (OTOP) วิสาหกิจชุมชน และ SMEs สมัครเข้าร่วมโครงการฯ ใน 4 พื้นที่ จำนวน 186 ราย มีผู้ผ่านการคัดเลือกเพื่อพัฒนาศักยภาพและผลิตภัณฑ์ จำนวน 104 ราย โดยคณะนักวิจัยได้ดำเนินการแบ่งกลุ่มผู้ประกอบการก่อนเข้าโครงการออกเป็น 4 กลุ่มตามศักยภาพ ได้แก่ กลุ่มผู้ประกอบการใหม่ จำนวน 11 ราย กลุ่มผู้ประกอบการที่ปรับตัวสู่การพัฒนา จำนวน 41 ราย กลุ่มผู้ประกอบการที่ต้องการพัฒนา จำนวน 35 รายและกลุ่มผู้ประกอบการที่ต้องการพัฒนาสู่สากล จำนวน 17 ราย เมื่อผู้ประกอบการผ่านการพัฒนาในด้านต่าง ๆ พบว่าผู้ประกอบการสามารถยกระดับเป็นกลุ่มพัฒนา จำนวน 73 ราย และเป็นกลุ่มพัฒนาสู่สากล จำนวน 31 ราย
ผลของการดำเนินงานของโครงการวิจัยพบว่า เกิดผลผลิต ผลลัพธ์ ได้แก่ Business model canvas Mood board ร่างต้นแบบผลิตภัณฑ์ และตราสินค้า ประเภทละ 104 ผลงาน ผลิตภัณฑ์ต้นแบบจำนวนรวม 168 ผลงาน การยื่นจดทะเบียนทรัพย์สินทางปัญญาจำนวนรวม 127 คำขอ แคตตาล๊อกสินค้าออนไลน์จำนวน 4 แคตตาล๊อก และเวปไซต์จำนวน 4 เวปไซต์
ผลของการศึกษาผลกระทบเชิงเศรษฐกิจและสังคม พบว่า รายได้รวมของผู้ประกอบการที่เข้าร่วมโครงการในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ - ตุลาคม 2564 (8 เดือน) รวม 30,098,330 บาท โดยผู้ประกอบการมีรายได้ที่เพิ่มขึ้นจากผลของโครงการ รวม 5,417,900 บาท มูลค่าผลตอบแทนทางสังคม (SROI) จำนวน 20,092,776 บาท และมูลค่าของทรัพย์สินทางปัญญารวมเท่ากับ 5,790,590 บาท สามารถนำมาหาค่าผลตอบแทนทุนของโครงการฯ คือ ค่าผลตอบแทนทุนที่เป็นตัวเงิน (ROI) มีค่าเท่ากับ 0.0033 ค่าผลตอบแทนทางสังคม (SROI) มีค่าเท่ากับ 2.49 และค่าผลตอบแทนจากทรัพย์สินทางปัญญา (IPROI) มีค่าเท่ากับ 2.74 จึงเป็นการยืนยันได้ว่า โครงการ “การพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชนเชิงสร้างสรรค์ บนฐานทุนทางวัฒนธรรมชุมชน” มีผลทำให้เกิดผลกระทบเชิงเศรษฐกิจและสังคม เป็นอย่างมากและมีความคุ้มค่าในการลงทุน ทั้งนี้พบว่าค่าผลตอบแทนทุนที่เป็นตัวเงิน (ROI) มีค่าสูงขึ้น เมื่อขยายเวลาดำเนินการเก็บข้อมูลรายได้ของผู้ประกอบการมากขึ้น โดยรายได้ของผู้ประกอบการที่เพิ่มขึ้นจากผลของโครงการ ในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ 2564 - กุมภาพันธ์ 2565 (13 เดือน) รวม 7,472,400 บาท คิดเป็นค่าผลตอบแทนทุนที่เป็นตัวเงิน (ROI) มีค่าเท่ากับ 0.38 และน่าจะมีค่าผลตอบแทนทุนที่สูงขึ้นหากไม่มีผลกระทบของการระบาดของโรคโควิด 19