“ปลาสลิดบางบ่อ” เป็นสินค้าแปรรูปที่มีชื่อเสียงมากที่สุดของชาวจังหวัดสมุทรปราการ เป็นที่รู้จักของคนทั้งประเทศ ด้วยกระบวนการเลี้ยงที่เป็นธรรมชาติ มีการฟันหญ้าประจำถิ่นที่ขึ้นในบ่อเลี้ยงปลาและหมักให้เป็นอาหารของปลาสลิด น้ำในบ่อเลี้ยงเป็นน้ำกร่อยที่อุดมสมบูรณ์ด้วยแร่ธาตุต่างๆ และมีกระบวนการแปรรูปปลาสลิดสดเป็นปลาสลิดแดดเดียวและปลาสลิดหอม โดยการหมักหรือฝัดด้วยเกลือซึ่งถ่ายทอดมาจากบรรพบุรุษเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่น ส่งผลให้ปลาสลิดบางบ่อ มีความโดดเด่นทั้งรูปร่าง เนื้อสัมผัส และรสชาติ ที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะ ทำให้สามารถขอขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (Geographic indication; GI) และได้รับการประกาศเมื่อวันที่ 25 พฤษภาคม 2564 ภายใต้ชื่อ “ปลาสลิดบางบ่อ” ซึ่งสินค้าที่จะขอใช้ตราสัญลักษณ์ GI ปลาสลิดบางบ่อ ประกอบด้วยสินค้า 3 ประเภท ได้แก่ ปลาสลิดสด ปลาสลิดแดดเดียว และปลาสลิดหอม แต่ด้วยสภาพปัญหาการเลี้ยงปลาสลิดจังหวัดสมุทรปราการ มีสภาวะสิ่งแวดล้อมที่เป็นปัจจัยสำคัญ เช่น การเป็นชุมชนเมือง พื้นที่เลี้ยงลดลง ปลาสลิดโตช้า ใช้เวลาเลี้ยงนาน ราคาตกต่ำ ทำให้เกษตรกรหันไปเลี้ยงปลาชนิดอื่นๆ แทน ด้วยเหตุปัจจัยดังกล่าว คณะผู้วิจัยจึงได้ศึกษาวิจัยเกี่ยวกับปลาสลิดบางบ่อหลายโครงการตั้งแต่กระบวนการเลี้ยง การแปรรูป ตลอดจนด้านการตลาด และได้นำองค์ความรู้จากงานวิจัยดังกล่าว มาใช้ประกอบการเสนอขอขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ปลาสลิดบางบ่อจนสำเร็จ ซึ่งในงานวิจัยนี้ คณะผู้วิจัยได้นำองค์ความรู้ประกอบด้วย การให้ความรู้เกี่ยวกับสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ ขั้นตอนการขึ้นทะเบียนสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ ขั้นตอนการขอใช้ตราสัญลักษณ์ฯ หลักเกณฑ์มาตรฐานสินค้า GI ปลาสลิดบางบ่อ การพัฒนาบ่อเลี้ยงให้ได้มาตรฐาน การพัฒนาอาหารเลี้ยงปลาสลิดจากหญ้าเนเปียร์ การทำมาตรฐานการแปรรูปและผลิตภัณฑ์จากปลาสลิด การใช้ฐานข้อมูลปลาสลิด การตลาดสินค้า GI และกลไกการขับเคลื่อนสินค้า GI มาถ่ายทอดให้กับชุมชนและหน่วยงานต่าง ๆ ทั้งในระดับท้องถิ่นและระดับจังหวัดที่เกี่ยวข้อง โดยมีเป้าหมายจำนวน 100 คน ซึ่งคณะผู้วิจัยได้จัดอบรมความรู้ต่างๆให้กับกลุ่มเป้าหมายทั้งในรูปแบบบรรยายและปฏิบัติการ พร้อมติดตามประเมินผลโดยใช้แบบสอบถามและการสุ่มตรวจสอบพื้นที่ที่ใช้ในกระบวนการผลิต ผลการดำเนินงาน พบว่า มีผู้เข้าร่วมโครงการทั้งหมด 130 คน ประกอบด้วยเกษตรกร 60 คน ผู้แปรรูป 46 คน และเจ้าหน้าที่หน่วยงานที่เกี่ยวข้องจำนวน 24 คน ผู้เข้าร่วมโครงการมีความรู้ความเข้าใจในองค์ความรู้ที่ถ่ายทอดในกิจกรรมแต่ละครั้งมากกว่าร้อยละ 80 และพึงพอใจต่อการจัดกิจกรรมแต่ละครั้งมากกว่า 4 (จากคะแนนเต็ม 5) โดยเมื่อสิ้นสุดโครงการวิจัยนี้ พบว่า มีเกษตรกรและผู้แปรรูป สามารถเสนอขอใช้ตราสัญลักษณ์ GI ปลาสลิดบางบ่อได้ทั้งหมด 25 ราย (เกษตรกร 18 ราย ผู้แปรรูป 7 ราย) มีเกษตรกรที่สามารถพัฒนาบ่อเลี้ยงจนเสนอขอรับรองมาตรฐาน GAP ได้จำนวน 7 ราย และจะขอใช้ตราสัญลักษณ์ GI ปลาสลิดบางบ่อ ภายหลังจากได้รับรองมาตรฐาน GAP แล้ว นอกจากนี้ยังมีเกษตรกร 8 รายที่เดิมบ่อเลี้ยงไม่ได้มาตรฐานใดๆเลย แต่นักวิจัยได้ลงพื้นที่และให้คำแนะนำในการพัฒนาบ่อเลี้ยงโดยให้ขอขึ้นทะเบียนเกษตรกรผู้เพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ (ทบ.1) เพื่อที่จะนำไปขอรับรองมาตรฐาน SL/GAP ซึ่งจะทำให้สามารถขอใช้ตราสัญลักษณ์ GI ปลาสลิดบางบ่อได้ นอกจากนี้ยังมีเกษตรกรได้นำองค์ความรู้เรื่องการพัฒนาอาหารปลาจากหญ้าเนเปียร์ ไปทดลองในการเลี้ยงปลาสลิด พบว่าให้ผลเป็นที่น่าพอใจ กล่าวคือ ปลาสลิดกินอาหารจากหญ้าเนเปียร์ได้ดี เจริญเติบโตดีขึ้น และยังสามารถแก้ปัญหาเรื่องหอยเชอร์รี่กัดกินหญ้าท้องถิ่นด้วย สำหรับการถ่ายทอดองค์ความรู้เรื่องการแปรรูปผลิตภัณฑ์จากปลาสลิดมีกลุ่มวิสาหกิจกะปิคลองด่านที่มีการนำองค์ความรู้ไปต่อยอดทำกะปิผงโรยข้าวผสมปลาสลิดและจะนำไปจำหน่ายยังตลาดจริงใจ (CSR ของกลุ่มห้างสรรพสินค้าเซ็นทรัล) ในส่วนของการใช้ฐานข้อมูลและเว็บไซต์ปลาสลิดบางบ่อ นักวิจัยได้ถ่ายทอดความรู้ให้กับเกษตรกร 5 คน เยาวชนอาสาจำนวน 3 คน ซึ่งเป็นลูกหลานของเกษตรกรในชุมชนอำเภอเมือง เพื่อทำหน้าที่ ช่วยเหลือเกษตรกรในการสมัครขอใช้ตราสัญลักษณ์ GI ปลาสลิดบางบ่อผ่านระบบออนไลน์ และมีเจ้าหน้าที่จากหน่วยงานระดับท้องถิ่นและจังหวัดจำนวน 13 คน ได้รับการถ่ายทอดความรู้การใช้งานระบบฐานข้อมูลและเว็บไซต์ปลาสลิดบางบ่อ ในส่วนของกิจกรรมด้านช่องทางการตลาด ได้มีการถ่ายทอดให้ความรู้และการนำผู้ประกอบการไปแสดงสินค้าออกงานในตลาดต่าง ๆ เช่น ตลาดสินค้า GI ตลาดในห้าง ตลาดสินค้าขอดีจังหวัด เป็นต้น สำหรับกลไกการขับเคลื่อนสินค้า GI คณะกรรมการและคณะทำงานพิจารณาคำขอฯ ได้มีการจัดประชาสัมพันธ์แจ้งข้อมูลข่าวสารการเสนอขอใช้ตราสัญลักษณ์ GI ไปยังหน่วยงานต่าง ๆ การลงพื้นที่ตรวจสอบ การประชุมพิจารณาเอกสารประเมินผล ซึ่งจากการพิจารณา คำขอใช้ตราสัญลักษณ์ GI ปลาสลิดบางบ่อ 25 ราย พบว่าผ่านเกณฑ์การพิจารณาแล้ว 14 ราย รอการอนุมัติให้ใช้ตราสัญลักษณ์ ส่วนที่เหลืออีก 11 รายอยู่ระหว่างการพิจารณา นอกจากนี้ยังมีการประชาสัมพันธ์เพื่อสร้างการรับรู้สินค้า GI ปลาสลิดบางบ่อ ทั้งในรูปแบบ คลิปวิดีโอ โปสเตอร์ การเสวนา ทั้งนี้งานวิจัยทั้งหมด สำเร็จได้ด้วยความร่วมมือของหน่วยงานภาคส่วนต่าง ๆ โดยเฉพาะหน่วยงานจังหวัดที่เกี่ยวข้องซึ่งเป็นผู้รับผิดชอบโดยตรง อาจต้องมีการบริหารจัดการกำลังคนให้เพียงพอต่อการดำเนินกิจกรรม และความต้องการของชุมชน ที่สามารถดำเนินการได้อย่างรวดเร็วและทันต่อสถานการณ์ของชุมชน