การจัดการความรู้แก่อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) และนักศึกษาพยาบาล ในการดูแลและติดตามคุณภาพชีวิตทารกเกิดก่อนกำหนดมุสลิมในพื้นที่จังหวัดนราธิวาส

    การวิจัยเชิงปฏิบัติการ มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาแนวปฏิบัติการดูแล และติดตามทารกเกิดก่อนกำหนดหลังจำหน่ายออกจากโรงพยาบาล (Newborn Home Health care: NHHC) มีการดำเนินงานเป็น 5 ระยะ คือ

1. ค้นหาปัญหาจากการประชุมกลุ่มย่อยกับเจ้าหน้าที่ และหน่วยงานย่อยที่เกี่ยวข้องในรูปแบบของ focus group กลุ่มย่อย
2. ค้นหาแนวทางปฏิบัติการดูแลและติดตามทารกเกิดก่อนกำเนิดหลังจำหน่ายออกจากโรงพยาบาลร่วมกันในรูปแบบของ Focus group กลุ่มรวม จำนวน 18 คน ประกอบด้วย แพทย์ พยาบาล อาจารย์พยาบาล และนักวิชาการสาธารณสุข
3. ขั้นปฏิบัติการในการเรียนรู้ กลุ่มตัวอย่างคือ อสม. และนักศึกษาพยาบาล จำนวนรวม 218 คน ในรูปแบบการจัดอบรมเชิงปฏิบัติการ และการศึกษาดูงาน
4. ขั้นการปฏิบัติจริงจากการเยี่ยมบ้าน กลุ่มตัวอย่าง คือ อสม. จำนวน 20 คน ที่มีทารกเกิดก่อนกำหนดในชุมชนที่รับผิดชอบและได้รับการจำหน่ายออกจากโรงพยาบาล
5. ขั้นสรุปผลการดำเนินงาน กลุ่มตัวอย่าง เจ้าหน้าที่ในหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ตัวแทน อสม. และตัวแทนมารดา ทารก

    เก็บรวบรวมข้อมูลระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ 2560 ถึงเดือนมีนาคม 2561 เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล แบบทดสอบความรู้ มีค่าความเชื่อมั่นของ KD-20 เท่ากับ .80 และแบบสอบถามพฤติกรรมในการดูแล และติดตามทารกเพื่อตอบสนองความต้องการพื้นฐานของทารกเกิดก่อนกำหนด มีค่าความเชื่อมั่นของอัลฟาครอนบาคเท่ากับ .85 วิเคราะห์ข้อมูลโดยการแจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบค่าที

    ผลการวิจัยพบว่า

1. แนวปฏิบัติการดูแลและติดตามทารกเกิดก่อนกำเนิดหลังจำหน่ายออกจากโรงพยาบาล (Newborn Home Health care: NHHC) ทำให้พยาบาลในหอผู้ป่วยมีแนวทางการให้ความรู้ และทักษะแก่มารดาก่อนการจำหน่ายออกจากโรงพยาบาล เจ้าหน้าสาธารณสุข และ อสม. ในชุมชน มีแนวทางในการดูแล และติดตามทารกก่อนกำหนดที่ได้รับการจำหน่ายออกจากโรงพยาบาลอย่างต่อเนื่อง
2. คะแนนความรู้ และพฤติกรรมการดูแล และติดตามทารกเกิดก่อนกำหนดหลังจำหน่ายออกจาโรงพยาบาลของกลุ่มตัวอย่างในระยะที่ 3 หลังเข้าร่วมอบรมเชิงปฏิบัติการ และการศึกษาดูงานมีคะแนนมากกว่าก่อนเข้าร่วมอบรมฯ แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (t = -2.861, P<0.01; t = -13.08, P<0.01 ตามลำดับ)
3. คะแนนพฤติกรรมการดูแล และติดตามทารกของกลุ่มตัวอย่างในระยะที่ 4 ของกลุ่มตัวอย่างหลังเข้าร่วมปฏิบัติจริงจากการเยี่ยมบ้าน มีคะแนนมากกว่าระยะที่ 3 แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (Z = -1.952, P< 0.05) 
4. คะแนนพฤติกรรมของผู้ดูแลในการตอบสนองความต้องการพื้นฐานของทารกหลังการดูแลและติดตามของ อสม. ตามแนวปฏิบัติในการดูแลมีคะแนนสูงกว่าก่อนได้รับการดูแลอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (Z = -1.274, p<0.05)

    จากผลการวิจัยเห็นควรสนับสนุนแนวทางในการดูแล และติดตามทารกเกิดก่อนกำหนดโดยนำอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านมามีส่วนร่วมในการดูแล และติดตามน่าจะเป็นแนวทางหนึ่งที่มีประสิทธิภาพในการประยุกต์มาใช้เพื่อให้ทารกเหล่านี้ได้รับการดูแลและติดตามอย่างต่อเนื่อง