การดำเนินโครงการการดำเนินโครงการถ่ายทอดเทคโนโลยีจากผลงานวิจัยเพื่อให้เกิดการสร้างงานสร้างอาชีพในชุมชนบ้านห้วยลอย ตำบลภูฟ้า อำเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่าน มีวัตถุประสงค์เพื่อถ่ายทอดเทคโนโลยีจากผลงานวิจัยให้เกิดการต่อยอดให้เกิดสร้างช่องทางการสร้างงาน สร้างอาชีพอันจะนำมาสู่ การพัฒนาและยกระดับคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น รวมทั้งประสานงานให้เกิดการทำงานร่วมกันของภาคี เครือข่าย กับหน่วยงานภาคส่วนต่าง ๆ ร่วมขับเคลื่อนงานพัฒนาชุมชนเพื่อสร้างงานสร้างอาชีพในชุมชนบ้านห้วยลอย ตำบลภูฟ้า อำเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่าน การดำเนินโครงการมีจุดเน้นในการนำองค์ความรู้ทางวิชาการจากผลงานวิจัย นำมาถ่ายทอดเทคโนโลยี ขยายผลสู่การใช้ประโยชน์ในชุมชน โดยนำองค์ความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นที่มีอยู่เดิมมาผสมผสาน กับข้อมูลวิชาการโดยเฉพาะในด้านการใช้ประโยชน์จากป่า ในมิติของการนำพืชท้องถิ่นมาใช้ประโยชน์ในการย้อมสีจากธรรมชาติเป็นการฟื้นองค์ความรู้และภูมิปัญญาท้องถิ่น เพื่อเป็นจุดร่วมในการเชื่อมร้อยให้สมาชิกในชุมชนมีพื้นที่และสร้างการเรียนรู้ร่วมกัน ด้วยกระบวนการที่มีความสมดุลกับทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อมควบคู่กับการวัฒนธรรมชุมชน โดยน้อมนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงและศาสตร์พระราชา มาประยุกต์ใช้ตามความเหมาะสมสอดคล้องกับวิถีชีวิต และบริบทของชุมชน โดยมีวิธีการดำเนินดังนี้
- ประสานงานกับผู้นำชุมชนและสร้างกลไกการทำงานขับเคลื่อนในระดับพื้นที่
- ทบทวนรายละเอียดการดำเนินโครงการ/ประชุมชี้แจงแนวทางและเป้าหมายการดำเนินงานร่วมกับผู้มี ส่วนเกี่ยวข้อง อาทิ ผู้นำชุมชน สมาชิกในชุมชน ครู นักเรียน และผู้นำศาสนา เพื่อเกิดความเข้าใจในทิศทางเดียวกัน
- ประสานงานและมอบหมายภารกิจการประสานงานในระดับพื้นที่ โดยมีผู้นำชุมชนประกอบด้วย ผู้ใหญ่บ้าน ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน สมาชิกองค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) คณครู ผู้แทนกลุ่มอาชีพต่าง ๆ ในหมู่บ้านเป็นกลไกในการประสานงาน
- นำองค์ความรู้ วิชาการ ด้านการใช้ประโยชน์จากป่า ที่เป็นผลผลิตจากงานวิจัยโดยการถ่ายทอดเทคโนโลยีขยายผลประยุกต์ใช้ให้เกิดประโยชน์ต่อชุมชนตามแผนงานที่กำหนดไว้
- ประสานงานกับนักวิชาการ ผู้เชี่ยวชาญ เป็นวิทยากรถ่ายทอดให้ความรู้แก่ชุมชนตามแผนงานที่กำหนดไว้ 7 กิจกรรม ดังนี้
- การประชุมเพื่อกำหนดแนวทางการดำเนินโครงการร่วมกัน
- การถ่ายทอดองค์ความรู้การทำผ้ามัดย้อมด้วยสีจากธรรมชาติและการแปรรูป
- การถ่ายทอดเทคโนโลยีการนำสมุนไพรเป็นองค์ประกอบการทำยาหม่องสมุนไพร
- การกำหนดแนวเขตป่าชุมชน
- การสำรวจพืชสมุนไพร
- การพัฒนาเส้นทางท่องเที่ยวศึกษาเส้นทางธรรมชาติป่าอนุรักษ์ป่าสหายยงค์
- การสำรวจและจัดทำเส้นทางท่องเที่ยวป่าอนุรักษ์สหายยงค์ และสรุปบทเรียนการการดำเนินโครงการ
ผลการดำเนินงาน
- เกิดพื้นที่รูปธรรมในการนำ “ทุนเดิม” หรือ “ของดี”ในชุมชนมาต่อยอด โดยการถ่ายทอดเทคโนโลยีจากผลงานวิจัยด้านการใช้ประโยชน์จากป่าโดยประยุกต์เข้ากับบริบทของพื้นที่มาขยายผลให้เกิด การสร้างอาชีพเสริมนอกภาคเกษตร อย่างน้อย 4 อาชีพ ได้แก่
- การทำผ้ามัดย้อมด้วยสีจากธรรมชาติ
- การแปรรูปผลิตภัณฑ์ยาหม่องสมุนไพร
- การแปรรูปผลิตภัณฑ์จากใยบวบ
- การท่องเที่ยวโดยชุมชน “เส้นทางศึกษาธรรมชาติป่าอนุรักษ์สหายยงค์
- ผลิตภัณฑ์ของชุมชนในลำดับที่ 1-3 มีช่องทางการการตลาดรองรับ มีออเดอร์ จากร้านภูฟ้า กรุงเทพฯ ซึ่งเป็นโครงการส่วนพระองค์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี รวมทั้งออกงานแสดงสินค้าผลิตภัณฑ์ในงานของจังหวัด ส่วนอาชีพเสริมลำดับที่ 4 ปัจจุบันมีหลายหน่วยงานให้ความร่วมมือและสานต่อให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่มีความพร้อมในการรองรับนักท่องเที่ยวต่อไป
- ชาวบ้านมีรายได้เสริมนอกภาคเกษตรสำหรับจุนเจือครอบครัว
- เกิดการผนึกกำลังทำงานร่วมกันของหน่วยงานต่าง ๆ ทั้งภาครัฐและเอกชนในการสนับสนุนผลักดันให้เกิดการทำงานร่วมกัน
- สมาชิกในชุมชนได้รับประโยชน์จากการดำเนินโครงการทั้งทางตรงและทางอ้อม ในมิติของการจัดการและการอนุรักษ์พื้นที่ป่าต้นน้ำ มิติการใช้ประโยชน์จากป่าในด้านอาหาร สมุนไพร ด้านเศรษฐกิจ รวมถึงประโยชน์ใช้สอยอื่น ๆ และสามารถสร้างความอยู่ดีมีสุขของของชุมชนและครอบครัวเกิดความรักสามัคคีของผู้คนในชุมชน และการเชื่อมโยงและขยายเครือข่ายการทำงานขยายผลไปยังพื้นที่อื่น ๆ ในอำเภอบ่อเกลือ ซึ่งในระยะยาวคาดว่าจะเกิดการปรับตัวของชุมชนที่เข้มแข็งเป็นรูปธรรมอันจะนำไปสู่การสร้างความความอยู่ดีมีสุขของชุมชน ซึ่งผลที่สำเร็จที่เกิดขึ้นกับชุมชนดังกล่าวนี้ สามารถนำเป็นบทเรียนให้เกิดการต่อยอดและขยายผลไปยังชุมชนอื่น ๆ ที่มีเงื่อนไขในลักษณะใกล้เคียงกันต่อไป