การดำเนินโครงการจัดการความรู้งานวิจัยเพื่อการใช้ประโยชน์ เรื่อง “การถ่ายทอดเทคโนโลยีจากผลงานวิจัยเพื่อเพิ่มคุณค่าการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ โดยการมีส่วนร่วมของชุมชนบ้านกิ่วม่วง ตำบลดู่พงษ์ อำเภอสันติสุข จังหวัดน่าน”มีวัตถุประสงค์เพื่อ เพื่อถ่ายทอดเทคโนโลยีและองค์ความรู้จากผลงานวิจัยให้เกิดการขยายผลพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน เกิดช่องทางการพัฒนาอาชีพทางเลือกที่นำไปสู่ การสร้างงาน สร้างรายได้ และสร้างภาคีความร่วมมือกับหน่วยงานภาคส่วนต่าง ๆ ร่วมขับเคลื่อนงานพัฒนาและการพัฒนาคุณภาพชีวิตความเป็นอยู่ของชุมชนบ้านกิ่วม่วงตำบลดู่พงษ์ อำเภอสันติสุข จังหวัดน่าน ให้มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น
การดำเนินโครงการมีจุดเน้นในการนำองค์ความรู้ทางวิชาการจากผลงานวิจัย นำมาถ่ายทอดเทคโนโลยี ขยายผลสู่การใช้ประโยชน์ในชุมชน โดยนำองค์ความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นที่มีอยู่เดิมมาผสมผสาน
กับข้อมูลวิชาการโดยเฉพาะในด้านการถ่ายทอดเทคโนโลยีจากผลงานวิจัยเพื่อเพิ่มคุณค่าการท่องเที่ยวเชิงนิเวศเพื่อเป็นจุดร่วมในการเชื่อมร้อยให้สมาชิกในชุมชน มีพื้นที่และสร้างการ เรียนรู้ร่วมกัน ด้วยกระบวนการที่มีความสมดุลกับทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดยน้อมนำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงและศาสตร์พระราชา มาประยุกต์ใช้ตามความเหมาะสมสอดคล้องกับวิถีชีวิต และบริบทของชุมชน
ระยะก่อนดำเนินโครงการ
คณะทำงานได้เข้าพื้นที่สำรวจและศึกษาข้อมูลพื้นฐานและทุนทางสังคม หรือทุนเดิมที่มีอยู่ในมิติต่าง ๆ ของชุมชน เนื่องจากเป็นพื้นที่ที่ทีมงานค่อนข้างคุ้นเคยและรู้จักกับผู้นำชุมชนมาก่อนจึงได้ประสานงานเพื่อปรึกษาหารือ กับผู้นำชุมชนเพื่อพัฒนาข้อเสนอโครงการและปรึกษาหารือเกี่ยวกับโจทย์และความต้องการของชุมชนเพื่อแสวงหาแนวทางการส่งเสริมอาชีพนอกภาคเกษตร ให้ชาวบ้านมีรายได้เสริมเพื่อทดแทนการปลูกข้าวโพด รวมทั้งสร้างความตระหนัก ให้ชาวบ้านได้รับรู้เกี่ยวกับสถานการณ์ของทรัพยากรธรรมพื้นที่ป่าต้นน้ำน่านที่กำลังถูกทำลาย พร้อมทั้งหาแนวทางในการฟื้นฟู และการถ่ายทอดส่งต่อให้คนรุ่นใหม่ได้สานต่อสืบทอด จากนั้นได้ร่วมกันเขียนและพัฒนาข้อเสนอโครงการที่เป็นความต้องการของชุมชน
ระยะดำเนินโครงการ
เมื่อโครงการได้รับการสนับสนุน ได้มีการเตรียมความพร้อมในการทำงานภาคสนาม การกำหนดบทบาทและความรับผิดชอบของคณะทำงานทั้ง 2 ทีม ได้แก่
1) กลไกชุมชนในฐานะเจ้าของพื้นที่ ประกอบไปด้วย ผู้นำชุมชน ผู้นำกลุ่มทางสังคม
ในชุมชนจากทุกกลุ่ม 2) กลไกสนับสนุนทางวิชาการ (พี่เลี้ยง) ประกอบด้วย นักวิจัย จากสถาบันวิจัยสังคมมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มหาวิทยาลัยราชมงคลล้านนา จังหวัดน่าน มูลนิธิฮักเมืองน่าน ประชาคมน่าน
องค์การบริหารส่วนตำบลดู่พงษ์ สำนักงานท่องเที่ยวและกีฬาจังหวัดน่าน ซึ่งเป็นหน่วยงานที่ทำงานในพื้นที่ ร่วมเป็นพี่เลี้ยงและผนึกกำลังทำงานทั้ง สนับสนุนข้อมูลทางวิชาการและการ ขับเคลื่อนการดำตามภาระงานหลักของหน่วยงาน โดยมีวีการดำเนินดังนี้
- ประสานงานกับผู้นำชุมชนและสร้างกลไกการทำงานขับเคลื่อนในระดับพื้นที่
- ทบทวนรายละเอียดการดำเนินโครงการ/ประชุมชี้แจงแนวทางและเป้าหมายการดำเนินงานร่วมกับผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง อาทิ ผู้นำชุมชน สมาชิกในชุมชน และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อเกิดความเข้าใจการทำงานในทิศทางเดียวกัน
- ประสานงานและมอบหมายภารกิจการประสานงานในระดับพื้นที่ โดยมีผู้นำชุมชนประกอบด้วย ผู้ใหญ่บ้าน ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน สมาชิกองค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) ผู้แทนกลุ่มอาชีพต่าง ๆ ในหมู่บ้านเป็นกลไกในการประสานงาน
- นำองค์ความรู้ วิชาการ ที่เป็นจากงานวิจัยมาถ่ายทอดเทคโนโลยีขยายผลประยุกต์ใช้ให้มาประยุกต์ใช้ให้เกิดประโยชน์ต่อชุมชนตามแผนงานที่กำหนดไว้
- ประสานงานกับนักวิชาการ ผู้เชี่ยวชาญ เป็นวิทยากรถ่ายทอดให้ความรู้แก่ชุมชนตามแผนงานที่กำหนดไว้ 8 กิจกรรม คือ 1) ประชุมชี้แจงรายละเอียดการดำเนินงานโครงการและการทบทวนแนวทางการต่อยอดส่งต่อองค์ความรู้ 2) ศึกษาข้อมูลพื้นฐานและทุนทางสังคม ในด้านต่างของชุมชน 3) สำรวจเส้นทางท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ พร้อมทั้งจับพิกัดข้อมูลสารสนเทศทางภูมิศาสตร์ (GIS) 4) การพัฒนาเส้นทางท่องเที่ยวเชิงนิเวศ 5) ทำป้ายสื่อความหมายในแต่ละจุด 6) จัดทำโปรแกรมการท่องเที่ยวฯ 7) การแปรรูปผลิตภัณฑ์จากสมุนไพรเพื่อการพึ่งพาตนเองและจำหน่าย 8) สรุปบทเรียนการดำเนินโครงการ