จากปัญหาต้นทุนในการใช้ปุ๋ยเคมีในการผลิตข่าและปัญหาเศษเหลือทิ้งจากการผลิตข่าของเกษตรในชุมชนบางกล่ำ
โครงการวิจัยนี้ จึงมีเป้าหมายในการถ่ายทอดแนวทางในการนำเศษเหลือทิ้งในการผลิตข่าและเศษเหลือทิ้งจากของเสียอินทรีย์ในครัวเรือนมาผลิตเป็นปุ๋ยชีวภาพ
ด้วยกระบวนการหมักแบบไร้อากาศ
และการถ่ายทอดแนวทางการใช้ปุ๋ยชีวภาพทดแทนการใช้ปุ๋ยเคมีเพื่อลดการใช้สารเคมีในการปลูกข่า
โดยมีกลุ่มเป้าหมาย คือ เกษตรกรปลูกข่าในตำบลบางกล่ำ ในขั้นตอนแรก เป็นการส่งเสริมแนวทางของการใช้นวัตกรรมระบบผลิตปุ๋ยชีวภาพจากวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตรทดแทนการใช้ปุ๋ยเคมี
มีผู้เข้าร่วม 79 คน พบว่าร้อยละ 3 มีเข้าใจหลักการและสามารถลงมือปฏิบัติได้ ร้อยละ 60 มีความรู้ความเข้าใจระดับดีแต่ยังขาดทักษะปฏิบัติ และร้อยละ 34
มีความรู้ความเข้าใจระดับน้อยและยังไม่เข้าใจ ในการถ่ายทอดเทคนิควิธีการจัดทำและใช้งานนวัตกรรมระบบผลิตปุ๋ยชีวภาพ
มีการคัดเลือกครัวเรือนนำร่องจำนวน 30 ครัวเรือน โดยคัดเลือกจากความรู้ความเข้าใจและความสนใจในการใช้งานนวัตกรรมผลิตปุ๋ยชีวภาพในครัวเรือน
ผลการดำเนินงาน พบว่าทุกครัวเรือนมีการติดตั้งและใช้งานระบบ แต่มีเพียง 21
ครัวเรือนที่มีการใช้ปุ๋ยชีวภาพในการผลืตข่า เนื่องจากเป็นช่วงฤดูฝน โดยใช้ปุ๋ยชีวภาพผสมกับน้ำ
ในสัดส่วน 1 : 1 และใช้ร่วมกับปุ๋ยเคมี
ในปริมาณที่ทดแทนปุ๋ยเคมีร้อยละ 50 การติดตามผลการลดลงของปริมาณเศษเหลือทิ้งจากการผลิตข่า
การลดลงของการใช้ปุ๋ยเคมี การลดค่าใช้จ่ายและการเพิ่มผลผลิต ได้เก็บข้อมูลกลุ่มครัวเรือนที่มีการใช้ปุ๋ยชีวภาพทดแทนปุ๋ยเคมีสำหรับเร่งการเจริญเติบโตของข่า
จำนวน 10 ครัวเรือนที่ปุ๋ยชีวภาพอย่างต่อเนื่อง เป็นระยะเวลามากกว่า 3 เดือน
พบว่าสามารถลดเศษเหลือทิ้งจากการผลิตข่าลงได้ 3,102.5 กิโลกรัมต่อปี
ลดการใช้ปุ๋ยเคมีลง ร้อยละ 50 และลดค่าใช้จ่ายถึง 50,300 บาทต่อปี
มีการวิเคราะห์หาปริมาณธาตุอาหาร 6 ตัวอย่าง
ที่มีความถี่ในการเติมเศษเหลือทิ้งอย่างต่อเนื่อง พบว่า มีองค์ประกอบของไนโตรเจน ฟอสฟอรัส
โพแทสเซียม แมกนีเซียม และแคลเซียม ในน้ำหมักชีวภาพอยู่ระหว่าง 100 – 200 %(w/v) 100 – 168 mg/L 900 – 2,400 mg/L 37 – 84 mg/L และ 60 – 100 mg/L สุดท้าย การคืนข้อมูลชุมชนการคืนข้อมูลนี้
มีเกษตรกรที่สนใจเข้าร่วมการคืนข้อมูล ประมาณ 140 – 150 คน
จากการทำแบบประเมินความสนใจการใช้งานนวัตกรรมผลิตปุ๋ยชีวภาพจากของเศษเหลือทิ้งจากการแปรรูปข่าด้วยกระบวนการหมักแบบไร้อากาศ
พบว่ามากกว่าร้อยละ 50 ของผู้เข้าร่วมการคืนข้อมูล มีความสนใจ
และจะไปศึกษาดูการใช้นวัตกรรมในครัวเรือนนำร่องใกล้บ้าน โดยมีเหตุผลหลัก คือ
การลดค่าใช้จ่ายในการซื้อปุ๋ยเคมีในแปลปลูกข่า