โครงการพัฒนาการจัดการท่องเที่ยวโดยชุมชนพื้นที่ชุมชนเกาะสาหร่าย ต.สาหร่าย อ.เมือง จ.สตูล ภายใต้โครงการส่งเสริมและสนับสนุนการจัดการความรู้การวิจัย เพื่อใช้ประโยชน์ ประจาปี 2563 โดยมี วัตถุประสงค์เพื่อนาองค์ความรู้จากผลงานวิจัยและนวัตกรรมที่มีความเกี่ยวข้องถ่ายทอดไปสู่ชุมชน เพื่อสารวจ แหล่งท่องเที่ยวและพัฒนาโปรแกรมการท่องเที่ยวโดยชุมชน เพื่อพัฒนาศักยภาพของคนในชุมชนให้มีความรู้ ความสามารถในการจัดการการท่องเที่ยวโดยชุมชน และเพื่อเสนอรูปแบบการจัดการการท่องเที่ยวโดยชุมชน เกาะสาหร่าย จังหวัดสตูล ไปสู่การกำหนดนโยบายของหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้อง
จากการสำรวจแหล่งท่องเที่ยวในตำบลเกาะสาหร่าย จังหวัดสตูล พบว่า แหล่งท่องเที่ยวมีศักยภาพมีความอุดมสมบูรณ์ทางด้านทรัพยากรทางธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมสามารถเชื่อมโยงการท่องเที่ยวฝั่งอันดามัน ทางด้านภูมิศาสตร์ก็มีอณาเขตติดต่อกับประเทศมาเลเซียทางด้านสังคมและวัฒนธรรมมีความหลากหลายทาง เชื้อชาติ ศาสนาแต่สามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างสงบสุข คณะผู้วิจัยได้จัดประชุมระดมความคิดเห็น พบว่า ควรสร้างรากฐานกระบวนการมีส่วนร่วมของเครือข่ายรัฐ เอกชนและประชาชนในพื้นที่ ควรส่งเสริมและพัฒนาการท่องเที่ยวภายใต้การบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอย่างสมดุลและยั่งยืน กิจกรรมการท่องเที่ยวต้องออกแบบให้สอดคล้องกับการอนุรักษ์ศิลปะ วัฒนธรรม วิถีชีวิตและภูมิปัญญาดั้งเดิม ของชุมชน รูปแบบการจัดการท่องเที่ยวเชิงนิเวศที่เหมาะสมกับวิถีชีวิตของชุมชนที่เป็นชาวประมง และอนุรักษ์ทรัพยากรที่มีอยู่ด้วย ดังนี้คือ 1) ทรัพยากรต้องอยู่คู่กับชุมชน 2) ไม่กระทบต่อวิถีชีวิต ธรรมเนียม ประเพณี 3) การเรียนรู้และการเผยแพร่วิถีชีวิต 4) การสร้างความสามัคคีชุมชนเพื่อสร้างการพัฒนาร่วมกัน 5) สร้างรายได้จากอาชีพเสริมเรื่องการท่องเที่ยว สรุปได้เป็นโปรแกรมการท่องเที่ยวโดยเน้นการท่องเที่ยวที่เชื่อมโยง กับวิถีชีวิตของชุมชนที่เป็นชาวประมง และอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอย่างสมดุลและยั่งยืน เป็นโปรแกรม 2 วัน 1 คืน โปรแกรมเพื่อการเรียนรู้วิถีชีวิตความพอเพียงของชาวบ้าน ร่วมกิจกรรมรักษ์โลก รักษ์สิ่งแวดล้อม เช่น เดินชมปะการัง สัมผัสสัตว์หลากหลายชนิด การเลี้ยงสาหร่ายผมนาง ปลูกหญ้าทะเล อาหารพะยูน ปล่อยพันธุ์ปูม้าไข่ สร้างบ้านปลาการ์ตูน ปลูกปะการังเขากวาง เป็นต้น
รูปแบบการบริหารจัดการการท่องเที่ยวในพื้นที่เกาะสาหร่าย ควรกาหนดเป็นยุทธศาสตร์การพัฒนา 2 กลุ่มใหญ่ คือ กลุ่มชุมชนท่องเที่ยวและกลุ่มผู้ประกอบการธุรกิจท่องเที่ยว โดยมีระยะเวลา 3-5 ปี มี เป้าประสงค์ที่สาคัญ 3 เรื่องใหญ่ได้แก่ 1) แนวทางการจัดการต้องกาหนดเป็นยุทธศาสตร์เพื่อใช้เป็นฐานสำหรับการพัฒนาระยะสั้น ระยะกลาง และระยะยาว เพื่อนำยุทธศาสตร์นี้ส่งต่อไปให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องกำหนดเป็นนโยบายยุทธศาสตร์การท่องเที่ยวของจังหวัดสตูลต่อไป 2) มุ่งเน้นกิจกรรมที่มีความจำเป็นเร่งด่วน ที่จะต้องดาเนินการพัฒนาการท่องเที่ยว ให้เห็นเป็นรูปธรรมภายในระยะเวลา 1-3 ปี 3) ให้ความสำคัญกับการ เรียนรู้และเร่งสร้างกลไกในการขับเคลื่อนให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศอย่างมีความรับผิดชอบที่มีคุณภาพสูง โดยสร้างภาคีส่วนร่วมระหว่างจังหวัดฝั่งทะเลอันดามันให้เกิดการขับเคลื่อนการท่องเที่ยวในทุกระดับให้มีความผูกพันมีไมตรีจิตและก่อให้เกิดการท่องเที่ยวทุกระดับให้มีความเชื่อมโยงกันตั้งแต่ระดับนโยบายและภาคีชุมชน ท่องเที่ยวและผู้ประกอบการท่องเที่ยว โดยนำเอาเทคโนโลยีสารสนเทศ มือถือ อินเทอร์เน็ต เป็นเครื่องมือการ เรียนรู้และเครื่องมือทางการตลาดเพื่อติดต่อสื่อสารกับนักท่องเที่ยว
รูปแบบการพัฒนาการจัดการการท่องเที่ยวโดยชุมชนเกาะสาหร่าย ควรมีเป้าหมายการพัฒนาระบบ การจัดการการท่องเที่ยวให้ได้มาตรฐาน พร้อมจัดระบบงาน สร้างระเบียบรองรับการพัฒนาสู่มาตรฐานสากล อุทยานธรณีโลก ในระยะต้นที่เร่งด่วน ได้แก่ การพัฒนาศักยภาพชุมชนท่องเที่ยวให้สามารถจัดการการ ท่องเที่ยวอย่างมีมาตรฐาน สร้างคุณค่าและมูลค่าจากอุทยานธรณีโลกที่มีมาตรฐานสากลเพื่อเชื่อมโยงไปสู่ อาเซียนทางตอนใต้เนื่องจากสตูลมีจุดแข็งด้านภูมิศาสตร์ของการเป็นรอยต่อพื้นที่ระหว่างไทยกับมาเลเซีย ซึ่งสามารถเดินทางไปสู่สิงคโปร์และอินโดนีเซียได้ โดยมีเป้าหมายที่สำคัญคือ ต้องการให้เกิดการกระจายตัว ของนักท่องเที่ยวและเกิดการกระจายรายได้ไปสู่ท้องถิ่นและควรคานึงถึงผลกระทบที่เกิดขึ้นต่อชุมชน สังคม วัฒนธรรม และสิ่งแวดล้อม ซึ่งรูปแบบการบริหารการจัดการการท่องเที่ยวในพื้นที่เกาะสาหร่าย 3-5 ปี เป็น ดังนี้ คือ 1) การปรับเปลี่ยนแนวคิดเรื่องการวางรากฐานการพัฒนาการท่องเที่ยวชุมชนเกาะสาหร่ายที่เน้นการ สร้างพันธมิตรแบบมีส่วนร่วมในชุมชนท่องเที่ยวให้ได้รู้จักผู้ประกอบการท่องเที่ยวมากขึ้นเพื่อร่วมคิดร่วมทาให้ เกิดการบูรณาการ 3 กลุ่มหลัก ได้แก่ ชุมชนท่องเที่ยว ผู้ประกอบการท่องเที่ยวและส่วนราชการที่เกี่ยวข้อง 2) การกำหนดแนวทางการบริหารจัดการหรือการจัดทายุทธศาสตร์การท่องเที่ยวเกาะสาหร่ายต้องใช้ความ ต้องการและพฤติกรรมนักท่องเที่ยวซึ่งเป็นปัจจัยทางการตลาดเพื่อเป็นตัวตั้งต้นให้สามารถกำหนดยุทธศาสตร์ โครงการพัฒนารวมถึงกิจกรรมที่จะเกิดการปฎิบัติและสอดคล้องกับความต้องการของนักท่องเที่ยว 3) แนวทางการบริหารจัดการที่กาหนดเป็นยุทธศาสตร์ควรอยู่บนพื้นฐานที่สามารถวัดความสาเร็จในเชิงปริมาณได้ เช่น จำนวนนักท่องเที่ยวที่เพิ่มขึ้น จำนวนรายได้จากการท่องเที่ยว เป็นต้น และกิจกรรมการท่องเที่ยว 4) การขับเคลื่อนการบริหารจัดการการท่องเที่ยวจำเป็นต้องได้รับการสนับสนุนงบประมาณระยะยาวทั้งงบประมาณ จากส่วนกลาง งบประมาณกลุ่มจังหวัด งบประมาณจังหวัด องค์การปกครองส่วนท้องถิ่นและงบประมาณสนับสนุน ผ่านกองทุนเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวเพื่อให้หน่วยงานที่มีงบประมาณในการบูรณการ อันจะนำไปสู่การพัฒนาการ ท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน เพื่อให้เกิดความสอด